Pomysł na lekcje po wakacjach. O odkrywaniu nowych kompetencji z czasu wakacji

W wakacje dzieci mają znacznie większą swobodę działania i ruchu niż w czasie roku szkolnego. Nie ograniczone ławkami i planem szkolnych zajęć, korzystają ze słońca, rowerów i spotkań towarzyskich w zaprzyjaźnionym gronie, poznają nowych ludzi i uczestniczą w nietypowych, niecodziennych wydarzeniach. Do szkoły wracają o pół głowy wyższe i wyglądające zdrowiej. Nie ma wątpliwości, że jeżeli tylko nie spędziły wakacji, grając w gry komputerowe albo oglądając telewizję, to nabyły nowe umiejętności w sposób dość trwały, bo ucząc się przez doświadczenie, a nie z opowieści i teorii.

Aby nabyć te umiejętności nie musiały oczywiście wyjeżdżać za granicę albo korzystać z płatnych obozów, wyruszać na zorganizowane wyprawy pod żaglami czy wycieczki krajoznawcze. Nie wszystkie dzieci wyjeżdżają poza swoje miejsce zamieszkania, często po prostu spędzają wakacje u dziadków na wsi. Chociaż ich nowo nabyte kompetencje mogą nie wiązać się z tworzeniem węzłów żeglarskich albo szlifowaniem języka obcego, ale być może nauczyły się czegoś nowego w warsztacie dziadka albo od koleżanki z okolicy, której w dodatku wcześniej nie znały. Mówimy tu więc zarówno o kompetencjach poznawczych, technicznych, jak i społecznych.

Z kompetencji poznawczych mogły nabyć umiejętność krytycznego myślenia, bo zetknęły się z dziećmi/nastolatkami z innych środowisk i musiały zmierzyć się z nieznanym im dotąd tematem. Kompetencja kreatywności w lesie na biwaku czy w czasie organizacji zabaw miejskich też miała okazję się rozwinąć. Radzenie sobie z emocjami w nowych nietypowych warunkach, poznawanie ludzi, szukanie dla siebie nowych zajęć, by wypełnić samodzielnie swój wolny dzień, organizowanie tego dnia dla towarzyszy wakacji, czy wzajemna pomoc sobie w różnych niebezpiecznych zdarzeniach, o które nietrudno w czasie pobytu na dworze, to idealny grunt pod zasiew nowych sprawności.

Kiedy dzieci i młodzież wracają z wakacji, nauczyciele często organizują lekcje oparte na wspomnieniach z letnich wojaży. Dzieci opowiadają, gdzie były i co robiły i czasami przybiera to formę przechwalania się i licytacji, kto zwiedził więcej krajów i w jakich obozach brał udział. Bardzo to trudne zajęcia dla tych, którzy jednak nigdzie nie wyjechali. Oczywiście nie unikniemy takich rozmów i chociaż dzieci, które były „tylko” u dziadków, mają marzenie wyjechać gdzieś dalej, to dobrze jest im pokazać, że na „tylko takich wakacjach” wiele skorzystały. Tego typu zajęcia można po prostu oprzeć na założeniu, że każdy się czegoś w te wakacje nauczył, że każdy miał jakieś nietypowe zdarzenie, do którego potrzebne były zupełnie nowe umiejętności i on sobie w tej sytuacji poradził, a jeśli nie dał rady, to może nauczył się prosić o pomoc i korzystać z niej.  Nowa wiedza, doświadczenie, nowi ludzie i relacje z nimi. Pokażmy młodym ludziom, że to był dobry czas i stali się dzięki niemu lepsi i dojrzalsi.

Każdy nauczyciel znajdzie na pewno własną drogę do tego celu. My chcemy podpowiedzieć…

…na jakich pytaniach można oprzeć budowę scenariusza zajęć?

Kompetencje społeczne to głównie pytania o emocje, relacje, zarządzanie ludźmi, współpracę i przedsiębiorczość:

• Czy w czasie wakacji spotkaliście nowych ludzi, którzy wywarli na Was wrażenie/ których polubiliście? Gdzie, dlaczego/za co?
• Czy wydarzyły się trudne sytuacje, które wywołały w Was trudne emocje? Jak sobie z nimi poradziliście? Jakie rozwiązanie na nie znaleźliście?
• Czy braliście udział w wydarzeniach, podczas których ważna była współpraca? Na czym ona polegała? Czy dzięki tej współpracy było łatwiej?
• Czy w czasie wakacji udało Wam się komuś w czymś pomóc?
• Czy musieliście zorganizować dla siebie i kogoś czas zabawy/ plan dnia? Czy udało się wymyślić ciekawe zajęcia? Jakie? Czego się wówczas nauczyliście?

Kompetencje poznawcze dotyczą rozwiązywania złożonych problemów, kreatywności i elastyczności oraz myślenia krytycznego.

• Czy zetknęliście się w czasie wakacji z nowym dziwnym tematem? Z kim rozmawialiście o tym i do jakich wniosków doszliście?

• Czy zetknęliście się w czasie wakacji z problemem trudnym do rozwiązania? Jak udało się go rozwiązać?
• Czy wymyśliliście ostatnio jakąś nową zabawę? Czy wymyśliliście ciekawy sposób spędzania czasu? Jakiś przepis na nudę?
• Czy zdarzyło się w wakacje coś, co zmusiło Was do zmiany planów i do dopasowania się do nowej sytuacji?

Kompetencje techniczne dotyczą umiejętności cyfrowych i inżynierskich

• Czy udało Wam się coś skonstruować?
• Czy wykonaliście samodzielnie jakiś przedmiot?
• Czy korzystaliście z jakiś nowych narzędzi?
• Czy w czasie wakacji korzystaliście z komputera? Czy nauczyliście się wtedy czegoś nowego?

To tylko baza do własnych pomysłów, ale dzięki tak postawionym celom na lekcję możemy dążyć do tego, by każdy dzieciak zauważył, że w te wakacje naprawdę się rozwinął. Dzięki temu odkryciu urośnie we własnych oczach, a nie tylko fizycznie o te pół głowy. Bezcenne odkrycie dające większe poczucie własnej wartości, wewnętrzny zapał i motywację do działania na kolejny rok szkolny.