Jak nagradzać uczniów?

Na wstępie powiedzmy sobie jasno: nagrody są czymś dobrym i warto nagradzać. Trzeba jednak pamiętać o kilku ważnych zasadach: za co i czym nagradzamy, z jaką częstotliwością oraz czy nagrody są proporcjonalne do włożonego wysiłku. W poniższym artykule podpowiem Wam jak podejść do tego zadania.

Mniej znaczy więcej

Jest bardzo ważne, aby nagrody były nieznaczące materialnie. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na nagrody w ciągu roku szkolnego – by nie było ich za wiele i by były raczej drobne (np. uśmiech, pochwała, dobra ocena, naklejka, pieczątka, dyplom, medal, smakołyk, książka). Trzeba pamiętać, że za częste używanie tego samego rodzaju nagród oraz brak proporcji pomiędzy osiągnięciem (wysiłkiem włożonym w zadanie) a nagrodą powoduje zmniejszenie skuteczności nagradzania jako sposobu motywacji (np. rozdając za dużo dyplomów – powszednieją).

Dlaczego i kiedy?

Uczniowie powinni zawsze dokładnie znać kryteria nagradzania oraz powód, dla którego otrzymali daną nagrodę. Należy nagradzać tak, aby ważniejsza była satysfakcja z otrzymania nagrody (emocjonalne nastawienie) niż sam przedmiot, który się otrzymało. To oznacza, że nauczyciel powinien dobrze przemyśleć organizację momentu wręczenie nagrody (stworzenie lekkiego napięcia emocjonalnego, entuzjazm w jego tonie głosu, uśmiech na ustach itp.)

Za co?

Skoro ważniejsze jest rozwijanie talentów od ich samego posiadania, ważniejsze jest nagradzanie postępów, nie osiągnięć, choć oczywiście, w wielu przypadkach będą się one zbiegać.

Przy nagradzaniu jest ważne podkreślanie motywacji transcendentnej, czyli tej, która wychodzi poza nas samych, a zwraca się ku innym. Dobrze jest nagradzać wysiłki i osiągnięcia związane z budowaniem wspólnoty, np. klasowej, szkolnej.

Przy kończeniu pewnego etapu edukacyjnego sposób nagradzania może być inny, być może bardziej doniosły lub wyrazisty niż przy kończeniu zwykłego końca roku szkolnego.

PROPONOWANE ROZWIĄZANIA:

Konkursy przedmiotowe

Nie każde dziecko w klasie ma możliwość wykazania się w konkursach przedmiotowych, więc warto się zastanowić nad momentem wręczenia dyplomu, czy też nagrody. W zależności od zespołu uczniów, wręczanie na forum klasy nie zawsze będzie służyło integracji i może podsycać napięcia między uczniami. Możliwą alternatywą będzie wręczenie dyplomu oraz nagrody przez nauczyciela przedmiotu np. w obecności wychowawcy lub dyrekcji szkoły, ale niekoniecznie na forum klasy.

Konkursy szkolne

Warto dobrze przemyśleć kryteria nagradzania w konkursach szkolnych biorąc pod uwagę wyżej wyszczególnione założenia, w szczególności proporcję między nagrodą a włożonym wysiłkiem. Wzmianki o szczególnych osiągnięciach dzieci w konkursach mogą się pojawić na stronie internetowej szkoły i/lub w biuletynie. Warto przy tym podkreślać ważność stałej i dodatkowej pracy, aby uzyskać podobne wyniki, ponieważ najczęściej sam talent nie starczy.

Koniec roku szkolnego

W zależności od wartości jakie promuje szkoła, świadectwa można rozdawać w klasie wyróżniając uczniów, którzy zdobyli biało-czerwony pasek, lub nie, po prostu rozdając świadectwa w kolejności alfabetycznej lub innej. W niektórych placówkach, sam fakt otrzymania biało-czerwonego paska jest traktowany jako wyróżnienie i nie jest dodatkowo podkreślany.

Warto nagradzać postępy w nauce, postępy w zachowaniu oraz stałość w staraniach. Nagrody powinny być drobne, ale przydatne. Może to być np. książka, ładnie wydane wiersze napisane przez klasę, zielnik zrobiony przez pozostałych uczniów, pamiętnik ze złotymi myślami itp. Ważniejsze od nagrody powinno być jej uzasadnienie – wpisane lub w inny sposób wyjaśnione przez nauczyciela. Można również pomyśleć o zastosowaniu listów pochwalnych do Rodziców.

Więcej o karach, nagrodach i motywowaniu uczniów dowiesz się na szkoleniu “Dyscyplina, która nie szkodzi relacjom”: